บทความของศูนย์แม่โขงศึกษา

ศูนย์แม่โขงศึกษา

facebook page Mekong Chula | Facebook

แม่น้ำโขงเป็นหนึ่งในแม่น้ำสายสำคัญของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นทวีป โดยไหลผ่านดินแดนของประเทศต่างๆ  ถึง 6 ประเทศ ได้แก่ จีน (มณฑลยูนนาน) พม่า ลาว ไทย กัมพูชา และเวียดนาม แม่น้ำโขงจึงเป็นแหล่งรวมของความหลากหลายทางอารยธรรม ประวัติศาสตร์ สังคม วัฒนธรรม และกลุ่มชาติพันธุ์ ที่หล่อหลอมขึ้นเป็นองค์ประกอบที่สำคัญของภูมิภาคนี้ วิถีชีวิตของประชาชนทั้ง 6ประเทศต่างผูกพันกับแม่น้ำที่มีความอุดมสมบูรณ์ทางนิเวศวิทยาสูงนี้ ซึ่งปรากฏการณ์ดังกล่าวนี้เองที่ก่อให้เกิดปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้คนที่มีวิถีชีวิตเกี่ยวโยงกับแม่น้ำสายนี้

สถาบันเอเชียศึกษามีความสนใจเกี่ยวกับประเด็นต่างๆ ในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขงมาเป็นระยะเวลานาน ในเบื้องต้นนั้นได้มีการจัดตั้งโครงการเครือข่ายแม่น้ำโขง (Mekong Development Research Network) ขึ้นในปี พ.ศ.2536 เพื่อเป็นศูนย์บริหารและประสานงานกับหน่วยงานและประเทศที่เกี่ยวข้องกับการใช้ทรัพยากรจากแม่น้ำโขง โดยได้ให้การสนับสนุนการทำวิจัยระหว่างประเทศว่าด้วยการจัดการทรัพยากรลุ่มแม่น้ำโขง และจัดประชุมปรึกษาหารือร่วมกันในการใช้ทรัพยากรของแม่น้ำสายนี้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยมีผลงานอาทิ Maps of International Borders Between Mainland Southeast Asian Countries and Background Information concerning population Movements at these Borders (1998)           การที่แม่น้ำโขงตั้งอยู่ในจุดยุทธศาสตร์ที่สำคัญได้กระตุ้นให้เกิดความตื่นตัวในการศึกษาค้นคว้าประเด็นต่างๆ ที่เกี่ยวกับดินแดนบริเวณดังกล่าว ทั้งจากองค์กรของรัฐ สถาบันการศึกษา และภาคเอกชนทั้งในประเทศและต่างประเทศ และตั้งแต่ช่วงหลังสงครามเย็นเป็นต้นมาแม่น้ำโขงได้ทวีความสำคัญอย่างเป็นพลวัต อันเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงของสภาวะแวดล้อมระหว่างประเทศ ดังนั้น สถาบันเอเชียศึกษาจึงเห็นความจำเป็นในการศึกษาทำความเข้าใจแม่น้ำโขงในมิติต่างๆ และได้ขยายโครงสร้างของงานจากโครงการเครือข่ายแม่น้ำโขงมาเป็นศูนย์แม่โขงศึกษาเพื่อสานต่อและพัฒนาความรู้ในปี พ.ศ.2544 โดยเน้นถึงการศึกษาพลวัตของแม่น้ำโขงอันสัมพันธ์กับสถานการณ์ปัจจุบัน และยังได้ขยายความสนใจไปสู่ประเด็นฐานรากของแม่น้ำโขง อันได้แก่ ประวัติศาสตร์ ผู้คน และวัฒนธรรม โดยมองแม่น้ำโขงในฐานะที่เป็นสายน้ำที่มีชีวิต

ขอบเขตการดำเนิน

ศูนย์แม่โขงศึกษา เป็นหน่วยงานภายใต้สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มุ่งศึกษาวิจัย ค้นคว้า และเผยแพร่องค์ความรู้เกี่ยวกับประเทศในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง  อันประกอบด้วย กัมพูชา ลาว เมียนมา เวียดนาม ไทย และจีนตอนใต้ โดยเน้นวิธี การศึกษาที่เรียกว่า อาณาบริเวณศึกษา ที่มุ่งอธิบายความเปลี่ยนแปลงจากมุ่งมองภายใน ของประเทศต่าง ๆ ซึ่งจะช่วยให้สามารถเข้าใจความเปลี่ยนแปลงมุมมองภายในของประเทศ ต่าง ๆ ซึ่งจะช่วยให้สามารถเข้าใจความเปลี่ยนแปลงได้อย่างรอบด้านและเป็นจริง นอกจากนี้ ยังมองการเปลี่ยนแปลงในเชิงของการเป็นอนุภูมิภาค (sub-region) เนื่องจากประเทศในอนุภูมิภาคฯ ล้วนมีความใกล้ชิดทางด้านภูมิศาสตร์ สังคมและวัฒนธรรม อีกทั้งยังมีประสบการณ์ร่วมในพัฒนาการของประเทศที่คล้ายคลึงกัน ตลอดจนการเชื่อมโยง ระหว่างกัน (Connectivity) ที่เพิ่มมากขึ้นในปัจจุบัน ทั้งทางกายภาพ ความเชื่อมโยงของ องค์กร ตลอดจนการเชื่อมโยงของประชาชน ที่เกิดขึ้นอย่างเข้มข้นในปัจจุบัน ล้วนแล้วแต่ สนับสนุนให้เกิดการยกระดับของการบูรณาการภายในอนุภูมิภาคฯ และก่อให้เกิดการ ประสานประโยชน์ร่วมกันที่มากขึ้น  องค์ความรู้ที่ได้จากการศึกษาเหล่านี้ ศูนย์ฯ ได้ผลักดันให้เกิดการนำไปใช้ประโยชน์ต่อยอดในทุกภาคส่วนของสังคม ผ่านการบริการด้านวิชาการ ทั้งการจัดสัมมนาทางวิชาการ การให้คำปรึกษาทั้งกับภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม โดยเฉพาะการเข้าไปมีส่วน ร่วมในการกำหนดนโยบายที่สำคัญของประเทศ เพื่อให้องค์ความรู้เหล่านี้สามารถก่อให้เกิด ประโยชน์ได้อย่างแท้จริง

วัตถุประสงค์

1) เพื่อศึกษาค้นคว้าทางวิชาการใน เรื่องที่เกี่ยวกับอนุภูมิภาคลมุ่แม่น้ำ โขง ซึ่งกำลังพัฒนาเข้าสู่การเป็น ประชาคมอาเซียน

2) เพื่อเป็นแหล่งค้นคว้าอ้างอิง ให้ คำปรึกษา และเสริมสร้างความ เข้าใจ ทั้งในภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม ในเรื่องที่ เกี่ยวกับอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง

3) เพื่อพัฒนาให้เกิดเครือข่ายความ ร่วมมือทางวิชาการ ทั้งใน ระดับชาติ และระดับนาชาติ

การให้บริการด้านวิชาการ

1) เป็นที่ปรึกษาให้กับหน่วยงานรัฐ และเอกชนในการศึกษาหรือทำ โครงการเกี่ยวกับประเทศเพื่อนบ้าน

2) จัดอบรมองค์ความรู้เกี่ยวกับ ประเทศในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง

3) บรรยายในหน่วยงานทั้งภาครัฐ และเอกชน และการจัดการเรียน การสอน ตลอดจนการตีพิมพ์ บทความทางวิชาการ และเผยแพร่ ผ่านสื่อแขนงต่าง ๆ

4) การจัดสัมมนาวิชาการเผยแพร่ ประจำปีของศูนย์

สถานการณ์อุตสาหกรรมการพนันในกัมพูชาและบทบาทของจีน

โดย ดร.กุลนรี นุกิจรังสรรค์

กัมพูชาอนุญาตให้มีการประกอบธุรกิจเกี่ยวกับการพนันได้ตามที่กฎหมายกำหนด โดยอุตสาหกรรมการพนันสร้างรายได้ให้กับประเทศมหาศาลและทำให้กัมพูชากลายเป็นประเทศที่มีคาสิโนมากที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ตามมาด้วยเมียนมา ลาว และฟิลิปปินส์) ปัจจุบันคาสิโนมักกระจุกตัวอยู่บริเวณชายแดนกัมพูชา-ไทย เช่น เกาะกง ปอยเปต ไพลิน (Pailin) ช่องจอม (Chong Jom) ชายแดนกัมพูชา-เวียดนาม เช่น บาเวต (Bavet) ห่าเตียน (Ha Tien) พนมเด่น (Phnom Den) นอกจากนี้ยังมีคาสิโนจำนวนมากในสีหนุวิลล์1 ส่วนในกรุงพนมเปญมีคาสิโนที่ได้รับอนุญาตให้ดำเนินกิจการเพียงแห่งเดียวเท่านั้น ทั้งนี้ ผู้เขียนสามารถแบ่งกลุ่มพื้นที่คาสิโนในกัมพูชาได้เป็น 4 กลุ่มใหญ่ คือ 1) กรุงพนมเปญเมืองหลวงของกัมพูชา 2) สีหนุวิลล์ เมืองท่าชายฝั่งทะเล 3) ปอยเปต ชายแดนกัมพูชา-ไทย และ 4) บาเวต ชายแดนกัมพูชา-เวียดนาม อย่างไรก็ดี พื้นที่ที่เป็นที่พูดถึงมากและได้รับความสนใจมากในปัจจุบันคือสีหนุวิลล์ เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่อยู่ระหว่างการพัฒนาและเป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษของกัมพูชาที่มีทุนจีนเข้ามาลงทุนจัดตั้งคาสิโนจำนวนมาก

ภาพแสดงพื้นที่จัดตั้งคาสิโนของกัมพูชา 4 แห่งใหญ่

ถึงแม้การพนันและการจัดตั้งคาสิโนจะถูกกฎหมายในกัมพูชา แต่ตามกฎหมายการพนันมาตรา 48 ระบุว่าชาวกัมพูชาไม่สามารถเข้าไปเล่นการพนันในคาสิโนได้ มีเพียงชาวต่างชาติที่อายุเกิน 18 ปีเท่านั้นที่สามารถเข้าใช้บริการคาสิโนได้ตามกฎหมาย การอนุญาตให้มีการประกอบธุรกิจเกี่ยวกับการพนันของกัมพูชามีเป้าหมายหลักเพื่อ 1) เพื่อดึงรายได้จากนักลงทุนต่างชาติ 2) ดึงรายได้จากนักท่องเที่ยวโดยเฉพาะนักท่องเที่ยวไทย จีน และเวียดนาม ซึ่งการพนันในประเทศเหล่านี้ยังถูกจำกัดด้วยข้อกฎหมาย โดยรัฐบาลกัมพูชามีแนวคิดว่าอุตสาหกรรมการพนันจะทำให้เกิดการพัฒนาการท่องเที่ยวและเกิดการลงทุนเช่นเดียวกับมาเก๊าและสิงคโปร์ [1] นับตั้งแต่กัมพูชาอนุญาตให้มีการประกอบธุรกิจเกี่ยวกับการพนัน จำนวนคาสิโนในกัมพูชาได้เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วถึงแม้จะมีการห้ามประกอบกิจการในรัศมี 200 กิโลเมตรจากกรุงพนมเปญ จากการสำรวจในปี ค.ศ.2014 กัมพูชามีคาสิโนประมาณ 57 แห่ง และเพิ่มขึ้นเป็น 98 แห่งในปี ค.ศ.2017 ในปี ค.ศ.2019 มีคาสิโนให้บริการมากกว่า 150 แห่ง ในจำนวนนี้มี 88 แห่งอยู่ที่จังหวัดพระสีหนุ [2]

(1) การผูกขาดอุตสาหกรรมการพนันในกรุงพนมเปญ

จุดเริ่มต้นของคาสิโนในกัมพูชาปรากฎอย่างเป็นทางการในปี ค.ศ.1994 รัฐบาลมีการออกใบอนุญาตให้กับ Naga Resort เพื่อจัดตั้งคาสิโนบนเรือที่โตนเลสาบ (Tonle Sap River) ในกรุงพนมเปญ ซึ่งถือเป็นใบอนุญาตประกอบกิจการคาสิโนฉบับแรกของกัมพูชา โดย Naga Resort เปิดให้บริการอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม ค.ศ.1995 ต่อมาในปี ค.ศ.1996 รัฐบาลกัมพูชาได้มีการประกาศใช้พระราชบัญญัติปราบปรามการพนัน ห้ามชาวกัมพูชาเล่นการพนันทุกรูปแบบ และห้ามมิให้ดำเนินกิจการการพนันทุกประเภททั่วประเทศ ยกเว้นแต่ได้รับใบอนุญาตจากรัฐเท่านั้น แต่การลักลอบประกอบธุรกิจการพนันและการลักลอบเล่นการพนันยังคงปรากฎอยู่และก่อให้เกิดอาชญากรรมขึ้นในสังคม ในปี ค.ศ.1998 รัฐบาลกัมพูชาจึงปราบปรามการพนันอย่างจริงจัง มีการกวาดล้างคาสิโนที่ไม่มีใบอนุญาตและออกกฎหมายให้คาสิโนต้องอยู่ห่างจากกรุงพนมเปญรัศมี 200 กิโลเมตร ทำให้คาสิโนจำนวนมากในกรุงพนมเปญต้องปิดตัวลง และเกิดคาสิโนขึ้นใหม่บริเวณชายแดนกัมพูชา-ไทย และกัมพูชา-เวียดนามแทน ส่วน Naga Resort ต่อมาได้ย้ายจากเดิมที่อยู่บนเรือในโตนเลสาบมาอยู่บนบกแทน โดยใช้ชื่อว่า Naga World ซึ่งนับเป็นคาสิโนเพียงแห่งเดียวที่ยังสามารถประกอบกิจการในกรุงพนมเปญได้ [3] ด้วยเหตุนี้จึงมีการกล่าวกันว่าเป็นการผูกขาดในตลาดของกลุ่ม Naga Corp ในปี ค.ศ.2020 Naga World มีโต๊ะเกมมากถึง 512 โต๊ะ ในจำนวนนี้เป็นโต๊ะวีไอพีถึง 328 โต๊ะ และมีตู้เกมให้บริการถึง 1,926 เครื่อง

(2) ปอยเปตสวรรค์ของนักพนันไทย

          ปอยเปตเป็นศูนย์กลางการพนันแห่งหนึ่งของกัมพูชา พื้นที่นี้เป็นเมืองที่ไม่เคยหลับไหล ตลอด 24 ชั่วโมงต่างคราคร่ำไปด้วยนักเสี่ยงโชคและนักท่องเที่ยวที่มาเยี่ยมชมบรรยากาศและแสงสีของคาสิโน อุตสาหกรรมการพนันในปอยเปตเริ่มปรากฏตั้งแต่ปี ค.ศ.1997 เนื่องจากการสนับสนุนให้ปอยเปตเป็นฐานการลงทุนของต่างชาติของรัฐบาล มีการออกกฎหมายส่งเสริมให้ต่างชาติเข้ามาลงทุนและส่งเสริมให้มีการดำเนินอุตสาหกรรมการพนัน  กอปรกับในปี ค.ศ.1998 รัฐบาลกัมพูชามีการออกคำสั่งห้ามมิให้มีการเล่นและประกอบธุรกิจการพนันภายในรัศมี 200 กิโลเมตรจากกรุงพนมเปญ ทำให้ปอยเปตมีคาสิโนเกิดขึ้นจำนวนมากโดยเฉพาะคาสิโนที่ลงทุนโดยต่างชาติ โดยคาสิโนแห่งแรกในปอยเปตคือ Holiday Poipet Casino เปิดให้บริการในปี ค.ศ.1999

อย่างไรก็ดี ด้วยปอยเปตเป็นพื้นที่ชายแดนติดกับอำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้วของไทย ทำให้คนไทยจำนวนมากข้ามไปเล่นการพนันที่ปอยเปต ขณะเดียวกันแรงงานไทยจำนวนมากก็ไปทำงานที่นั่นด้วยเช่นเดียวกัน ซึ่งคาดการณ์ว่ากลุ่มนักพนันในปอยเปตมากกว่าร้อยละ 80 เป็นนักพนันชาวไทย [4] นอกจากนี้ จากการสืบค้นข้อมูลบนเว็บไซต์ต่างๆ พบว่าคาสิโนในปอยเปตอยู่ภายใต้การบริหารงานของหลายกลุ่มทุน (เจ้าของ) ด้วยกัน ทั้งชาวกัมพูชา ไทย อินโดนีเซีย

(3) สีหนุวิลล์ศูนย์กลางการพนันแห่งใหม่ของกัมพูชา

สีหนุวิลล์เป็นเมืองเอกของจังหวัดพระสีหนุและเป็นเมืองท่าที่สำคัญที่สุดของกัมพูชา มีท่าเรือน้ำลึกที่ใหญ่ที่สุดและทันสมัยที่สุดในประเทศ ตั้งอยู่ห่างจากกรุงพนมเปญประมาณ 230 กิโลเมตร ชื่อสีหนุถูกตั้งขึ้นเมื่อปี ค.ศ.2008 เมื่อครั้งยกระดับจากเมืองกัมปงโสม (Kompong Som) ขึ้นเป็นจังหวัดพระสีหนุ ซึ่งเป็นการตั้งชื่อตามพระบาทสมเด็จพระนโรดมสีหนุ กษัตริย์องค์ก่อนที่เคยใช้ชีวิตที่เมืองนี้ [5] สัญลักษณ์ที่สำคัญของสีหนุวิลล์คือ วงเวียนรูปสิงห์สีทองขนาดใหญ่ที่ตั้งอยู่กลางเมือง [6] จุดเด่นของสีหนุวิลล์คือ มีชายหาดทอดตัวยาวหลายกิโลเมตร เหมาะสำหรับเป็นเมืองตากอากาศริมทะเล สามารถดำน้ำ ดูปะการังได้ แต่อย่างไรก็ตาม ถึงแม้จะมีชายหาดสวยงามแต่สีหนุวิลล์กลับไม่เป็นที่รู้จักในด้านการท่องเที่ยวเชิงธรรมชาตินัก เพราะรัฐบาลกัมพูชาจัดให้จังหวัดพระสีหนุเป็นเขตอุตสาหกรรมพิเศษสำหรับนักลงทุนต่างชาติตั้งแต่ปี ค.ศ.2010 ซึ่งกฎหมายของกัมพูชาเปิดกว้างให้นักลงทุนต่างชาติสามารถลงทุนได้ในสัดส่วน 100 เปอร์เซ็นต์ จึงดึงดูดนักลงทุนต่างชาติจำนวนมากให้เข้ามาลงทุนในอุตสาหกรรมสิ่งทอ อสังหาริมทรัพย์ [7] และโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ โดยเฉพาะการลงทุนจากนายทุนจีนคิดเป็นส่วนใหญ่ของการลงทุนของต่างชาติในสีหนุวิลล์ ด้วยเหตุนี้สีหนุวิลล์จึงกลายเป็นพื้นที่ๆ ถูกพัฒนาไปสู่ความเป็นเมืองอย่างรวดเร็ว เกิดร้านค้า ภัตตาคาร ที่พัก โรงแรม ห้างสรรพสินค้า คาสิโน สถานบันเทิงจำนวนมาก

ภาพการก่อสร้างในสีหนุวิลล์
(ภาพจาก Posttoday ที่มา https://www.posttoday.com/lifestyle/283700)

.

ด้านอุตสาหกรรมการพนัน มีข้อมูลเปิดเผยว่าในปี ค.ศ.2019 สีหนุวิลล์มีคาสิโนจำนวนทั้งหมด 88 แห่ง [8] ซึ่งเป็นของนายทุนชาวจีนเกือบทั้งหมด ถือว่าเป็นจำนวนมากกว่าครึ่งหนึ่งของคาสิโนที่ได้รับอนุญาตในกัมพูชาทั้งหมด

(4) คาสิโนออนไลน์ทิศทางใหม่ของอุตสาหกรรมการพนันกัมพูชา

          คาสิโนออนไลน์ หรือที่เรียกอีกชื่อหนึ่งว่าคาสิโนเสมือนจริง เป็นการเล่นพนันผ่านระบบอินเทอร์เน็ตที่ได้รับความนิยมมากขึ้นหลังเกิดการแพร่ระบาดของโควิด-19 เพราะนักพนันสามารถเล่นได้โดยไม่ต้องเดินทางไปที่คาสิโนด้วยตัวเอง ซึ่งผลตอบแทนที่นักพนันออนไลน์ได้รับต่างจากการเล่นในคาสิโนจริงเพียงเล็กน้อย

คาสิโนออนไลน์ในกัมพูชานอกจากจะมีช่องทางการเข้าถึงหลายแบบ ทั้งการเล่นบนเว็บไซต์ และการดาวน์โหลดโปรแกรมเพิ่มแล้ว รูปแบบเกมที่ให้บริการก็มีหลากหลายไม่ต่างจากการเล่นในคาสิโนจริง อีกทั้งยังเข้าถึงได้ทั้งจากโทรศัพท์มือถือและคอมพิวเตอร์ นอกจากนี้ ยังรองรับหลายภาษา ทั้งภาษาไทย อังกฤษ จีน เวียดนาม เกาหลี ฯลฯ เพื่ออำนวยความสะดวกและดึงดูดนักพนันให้เข้ามาเล่นเพิ่มขึ้น และด้วยสถานการณ์ต่างๆ ที่ส่งผลกระทบต่อการเข้ามาของนักพนันต่างชาติ คาสิโนจำนวนมากจึงปรับตัวหันมาเน้นให้บริการคาสิโนออนไลน์เพิ่มขึ้น โดยเป็นลักษณะคาสิโนถ่ายทอดสดที่ไลฟ์สตรีมมาจากคาสิโนในกัมพูชาโดยตรง

(5) นักลงทุนในอุตสาหกรรมการพนันของกัมพูชา

ผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมการพนันในกัมพูชาสามารถแบ่งได้เป็น 4 กลุ่มใหญ่ คือ นายทุนชาวไทย นายทุนชาวกัมพูชา นายทุนจีนและนายทุนชาติอื่นๆ เช่น มาเลเซีย อินโดนีเซีย ไต้หวัน อย่างไรก็ตาม นายทุนที่ประกอบกิจการคาสิโนในแต่ละพื้นที่จะเป็นนายทุนคนละกลุ่มกัน โดยกลุ่มนายทุนจะมีความสัมพันธ์กับที่ตั้ง กลุ่มลูกค้าและนโยบายของกัมพูชา สามารถอธิบายเพิ่มเติมได้ดังนี้

กลุ่มนายทุนที่ปอยเปตเป็นกลุ่มนายทุนชาวไทย กัมพูชา อินโดนีเซียและมาเลเซีย ส่วนใหญ่เป็นนักการเมือง นายทหาร นักธุรกิจที่มีสายสัมพันธ์อันดีกับผู้มีอิทธิพลและข้าราชการในท้องถิ่น ด้วยปอยเปตตั้งอยู่ตรงข้ามกับด่านชายแดนบ้านคลองลึก อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว ซึ่งสามารถเดินเท้าข้ามฝั่งจากไทยไปกัมพูชาได้สะดวก ทำให้นักพนันหลักของปอยเปตเป็นนักพนันชาวไทย การเข้ามาลงทุนตามกฎหมายจึงเป็นการลงทุนจากนายทุนชาวไทยเพื่อรองรับคนไทยมากกว่า ส่วนนายทุนจีนที่ได้รับอนุญาตให้ประกอบธุรกิจการพนันส่วนมากจะไปลงทุนจัดตั้งคาสิโนที่สีหนุวิลล์ ซึ่งคาสิโนที่ได้รับอนุญาตให้ประกอบการในสีหนุวิลล์เกือบทั้งหมดเป็นของนายทุนชาวจีน

แต่อย่างไรก็ดี ถึงแม้ปอยเปตจะยังไม่มีคาสิโนขนาดใหญ่ของนายทุนจีนที่ได้รับอนุญาต แต่ระยะเวลาสิบกว่าปีที่ผ่านมา การเข้ามาลงทุนของชาวจีนในธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับการพนันและการท่องเที่ยวมีปรากฏเพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด อาทิ ธุรกิจที่พัก จังเก็ต ร้านอาหาร ร้านค้าต่างๆ โดยเฉพาะอาคารและสิ่งปลูกสร้างต่างๆ ในปอยเปตทั้งที่สร้างเสร็จแล้วและยังสร้างไม่เสร็จ จำนวนมากเป็นการลงทุนและก่อสร้างโดยนายทุนจีน หรือเป็นการเช่าเหมาตึกโดยชาวจีนจากเจ้าของชาวกัมพูชาเพื่อรองรับการขยายตัวของธุรกิจในอนาคต  นอกจากนี้ ยังมีนายทุนจีนอีกจำนวนมากใช้ปอยเปตเป็นฐานในการดำเนินธุรกิจพนันออนไลน์ อาคารในฝั่งชายแดนปอยเปตตรงข้ามกับด่านบ้านคลองลึกเป็นออฟฟิศทำงานของเว็บพนันต่างๆ จำนวนมาก ภายในอาคารเต็มไปด้วยภาษาจีน ซึ่งนอกจากเป็นออฟฟิศทำงานแล้ว ยังเป็นที่พักอาศัยของผู้ที่ทำงานในตึกนั้นด้วย

ทั้งนี้ นายทุนจีนที่ประกอบธุรกิจและดำเนินกิจกรรมต่างๆ ในกัมพูชามีทั้งกลุ่มที่ประกอบธุรกิจโดยถูกต้องตามกฎหมายและกลุ่มที่ประกอบธุรกิจผิดกฎหมายหรือเป็นกลุ่มทุนจีนสีเทา เช่น ประกอบธุรกิจโดยไม่มีใบอนุญาต ใช้ปอยเปตเป็นฐานในการประกอบอาชญากรรมข้ามชาติ ค้ามนุษย์ ฯลฯ ซึ่งชาวจีนเหล่านี้ส่วนหนึ่งเป็นชาวจีนแผ่นดินใหญ่ที่ออกมาแสวงโชคในต่างประเทศ แต่ก็มีอีกจำนวนมากที่เป็นชาวจีนไต้หวัน หรือชาวจีนโพ้นทะเลที่ไม่ได้อยู่อาศัยในจีนแผ่นดินใหญ่ แต่ถูกเหมารวมหรือถูกทำให้เข้าใจว่าเป็นชาวจีนแผ่นดินใหญ่

 (6) นักพนันในกัมพูชา

เนื่องจากกฎหมายกัมพูชาไม่อนุญาตให้ชาวกัมพูชาเล่นการพนันได้ ดังนั้นนักพนันหลักของกัมพูชาจึงเป็นชาวต่างชาติ  ซึ่งมีทั้งกลุ่มที่เข้ามาในรูปแบบนักท่องเที่ยวและกลุ่มที่เป็นนักพนันอาชีพ ทั้งนี้ หลายปีที่ผ่านมานักพนันในกัมพูชาประกอบด้วย 3 กลุ่มใหญ่ คือ นักพนันชาวจีน นักพนันชาวไทย และนักพนันชาวเวียดนาม ซึ่งนักพนันทั้งสามกลุ่มจะกระจายอยู่คนละพื้นที่ ดังนี้ 

กรุงพนมเปญ เมืองหลวงของกัมพูชาแห่งนี้มีคาสิโนได้รับอนุญาตให้บริการเพียงแห่งเดียวคือ Naga World ซึ่งมีเจ้าของเป็นชาวมาเลเซีย โดยลูกค้าหลักของคาสิโนแห่งนี้คือนักพนันชาวจีน  ในช่วงต้นปี ค.ศ.2018 หนังสือพิมพ์ The Phenom Penh Post ตีพิมพ์ข่าวผลกำไรของ Naga World ว่ามีรายได้เพิ่มขึ้นอย่างมหาศาลจากจำนวนผู้เข้าพักโรงแรมที่มากขึ้น จำนวนผู้เล่นวีไอพีที่เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะนักพนันชาวจีนที่ไปเที่ยวกัมพูชาเพิ่มขึ้นกว่า 40 เปอร์เซ็นต์ ส่งผลให้ Naga World มีกำไรสุทธิเพิ่มขึ้นกว่า 39 เปอร์เซ็นต์ คิดเป็นมูลค่าถึง 21.1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ อย่างไรก็ตาม หลังเกิดการแพร่ระบาดของโควิด-19 นายฟิลลิป ลี (Philip Lee) ผู้บริหารของ Naga Corp ได้ให้สัมภาษณ์กับสื่อว่าการหายไปของชาวจีนไม่มีผลกระทบต่อรายได้ของ Naga World เพราะฐานลูกค้าของ Naga World เป็นชาวต่างชาติที่พำนักอยู่ในกัมพูชา ซึ่งเป็นชาวจีน มาเลเซีย สิงคโปร์ และชาติอื่นๆ ในเอเชีย [9]

ปอยเปต นักพนันที่ปอยเปตเป็นชาวไทยกว่าร้อยละ 80 แบ่งได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือผู้เล่นรายใหญ่ หรือวีไอพี กลุ่มนี้จะเล่นพนันด้วยเงินจำนวนมาก มีการซื้อชิปขั้นต่ำหลายแสนบาท จะได้รับการดูแลจากคาสิโนเป็นพิเศษ เช่น มีรถรับส่ง ที่พัก อาหารรองรับ โดยส่วนใหญ่เป็นกลุ่มคนที่มีฐานะ ทั้งกลุ่มนักธุรกิจ ข้าราชการ แม้กระทั่งดารานักแสดง ส่วนอีกกลุ่มคือนักพนันรายย่อย เล่นพนันด้วยเงินจำนวนน้อย แต่เป็นกลุ่มคนส่วนใหญ่ เป็นตัวแสดงสำคัญที่ทำให้บรรยากาศในคาสิโนดูคึกคัก [10] คาสิโนหลายแห่งจึงมีการจัดรถบัสเพื่อรับส่งนักพนันกลุ่มนี้โดยเฉพาะ โดยมีรอบเวลาและจุดแวะรับส่งชัดเจน บางแห่งรับส่งฟรีหากมีการซื้อชิปกับคาสิโนนั้นๆ หากไม่ได้มีการซื้อชิปอาจมีการเก็บค่าบริการเล็กน้อยประมาณ 100-200 บาทต่อเที่ยว หรือสามารถนำค่ารถไปแลกเป็นส่วนลดในการซื้อชิปได้ โดยรถบัสรับส่งมีทั้งรับส่งจากกรุงเทพฯ สุรินทร์ ปากช่อง พัทยา สมุทรสาคร ฯลฯ  

ส่วนนักพนันสัญชาติอื่นๆ รวมถึงนักพนันชาวจีนในปอยเปตนั้น มีปรากฎเป็นส่วนน้อย คิดเป็นสัดส่วนไม่ถึง 20 เปอร์เซ็นต์ของนักพนันทั้งหมดในปอยเปต อย่างไรก็ตาม นักพนันชาวจีนในปอยเปต ส่วนหนึ่งเป็นชาวจีนที่ทำธุรกิจหรือทำงานอยู่ในกัมพูชาอยู่แล้ว หรือบางส่วนอาจเป็นชาวจีนที่ทำงานอยู่ในไทยแล้วจึงข้ามไปเสี่ยงโชคที่ปอยเปต มีเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่เดินทางมาจากจีนแผ่นดินใหญ่เพื่อเล่นการพนันในปอยเปต

สีหนุวิลล์ นักพนันในสีหนุวิลล์นั้นเป็นคนละกลุ่มกับนักพนันในปอยเปต ส่วนใหญ่เป็นนักพนันจีนที่เดินทางมาจากประเทศจีนรวมถึงชาวจีนโพ้นทะเลที่อยู่อาศัยนอกประเทศจีน ซึ่งมีทั้งกลุ่มที่เดินทางเข้ามาเองและกลุ่มที่เข้าเป็นหมู่คณะ ขณะที่นักพนันชาวไทยซึ่งเป็นตลาดใหญ่ของปอยเปตกลับมีน้อยมากที่สีหนุวิลล์ เพราะการเดินทางไม่สะดวก มีค่าใช้จ่ายสูง โดยฉพาะหลังเกิดโควิด-19 เที่ยวบินบินตรงจากไทยถูกยกเลิก หากไม่ไปต่อเครื่องก็ต้องเดินทางเข้าสีหนุวิลล์ผ่านทางเกาะกง จังหวัดตราด นักพนันชาวไทยจึงนิยมเดินทางไปเล่นที่ปอยเปตมากกว่า

อย่างไรก็ตาม หากกล่าวถึงจำนวนนักพนันต่างชาติทั้งหมดในกัมพูชา เป็นการยากที่จะประมาณการจำนวนได้ เนื่องจากเขียนยังไม่พบผลสำรวจที่เป็นทางการ แต่หากพิจารณาถึงจำนวนชาวต่างชาติที่เดินทางเข้ากัมพูชาด้วยวัตถุประสงค์เพื่อการท่องเที่ยวจะพบว่านักท่องเที่ยวหลักของกัมพูชา 3 อันดับแรก คือ นักท่องเที่ยวชาวจีน ไทย และเวียดนาม และหากพิจารณาเฉพาะสถิติปี ค.ศ.2022 ทั้งปีจะพบว่านักท่องเที่ยวต่างชาติ 10 อันดับแรก ได้แก่ ไทย เวียดนาม จีน สหรัฐฯ ลาว อินโดนีเซีย เกาหลีใต้ ฝรั่งเศส มาเลเซีย และสหราชอาณาจักร ตามลำดับ 

ในปี ค.ศ.2021 กัมพูชามีจำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติทั้งหมด 196,495 คน ปี ค.ศ.2020 มีจำนวน 1.31 ล้านคน ปี ค.ศ.2019 มีจำนวน 6.61 ล้านคน ปี ค.ศ.2018 มีจำนวน 6.2 ล้านคน [11] โดยก่อนเกิดการแพร่ระบาดของโควิด-19 นักท่องเที่ยวจีนเป็นนักท่องเที่ยวหลักของกัมพูชา ตามมาด้วยนักท่องเที่ยวไทยและเวียดนาม หากพิจารณาเฉพาะจำนวนนักท่องเที่ยวจีน ในปี ค.ศ.2018 และ ค.ศ.2019 ปรากฎนักท่องเที่ยวจีนเดินทางเข้ากัมพูชาจำนวน 2.02 ล้านคนและ 2.3 ล้านคนตามลำดับ และลดเหลือ 329,673 คน และ 45,775 คน ในปี ค.ศ.2020 และ 2021 หลังเกิดโควิด-19 [12]

***หมายเหตุ: บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง “การพนันในจีนและผลกระทบต่ออาเซียน” ได้รับทุนสนับสนุนจากศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน


รายการอ้างอิง

[1] TAN, D. (n.d.). THE ‘CASINO STRATEGY’ IN LAOS AND CAMBODIA: A RISKY BET ON THE FUTURE. GIS RESEAU ASIE. https://www.gis-reseau-asie.org/en/casino-strategy-laos-and-cambodia-risky-bet-future

[2] SADLADYBUG226. (2019). Casino Boom in Cambodia. Casino Cambodia. https://www.cascambodia.org/casino-boom-in-cambodia/

[3] สกฤติ อิสริยานนท์และคณะ. (2017). รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง การทบทวนและปรับยุทธศาสตร์การพัฒนาของโครงการพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลตะวันออกสู่การเป็นประเทศอาเซียน. ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.

[4] สัมภาษณ์, 3 ธันวาคม 2022

[5] Post Today. (2014). สีหนุวิลล์ เมืองท่าน่าท่องเที่ยว. https://www.posttoday.com/lifestyle/283700

[6] ปาณิส โพธิ์ศรีวังชัย. (2020). อาณาจักรคาสิโน เบียร์หนึ่งดอลลาร์ และราคาชีวิตของสีหนุวิลล์. The101.World. https://www.the101.world/sihanoukville/

[7] Post Today. (2014). สีหนุวิลล์ เมืองท่าน่าท่องเที่ยว. https://www.posttoday.com/lifestyle/283700

[8] B2B CAMBODiA. (2020). Cambodia’s Casinos in 2020. https://www.b2b-cambodia.com/news/cambodias-casinos-in-2020/

[9] Felix Ng. (2022). Earnings not impacted by lack of Chinese tourists: NagaCorp’s Lee. agb ASIA GAMING BRIEF. https://agbrief.com/news/cambodia/09/02/2022/earnings-not-impacted-by-lack-of-chinese-tourists-nagacorps-lee/

[10] ชัยยนต์ ประดิษฐ์ศิลป์. (2016). เครือข่ายชนชั้นนำทางเศรษฐกิจการเมืองและผลกระทบของบ่อนคาสิโนตามชายแดนไทย-กัมพูชาในเขตจังหวัดภาคตะวันออก. วารสารร่มพฤกษ์ มหาวิทยาลัยเกริก, ปีที่ 34 (1), 189-206

[11] WorldData.info. (n.d.). Tourism in Cambodia. https://www.worlddata.info/asia/cambodia/tourism.php

[12] Ministry of tourism. (n.d.). Tourism Statistics December 2021.  NagaCorp.   https://www.nagacorp.com/eng/ir/tourism/tourism_statistics_202112.pdf


บทความล่าสุด

ข้อเสนอเชิงนโยบาย “รู้อดีต เข้าใจปัจจุบัน สู่อนาคต ACMECS”
ข้อเสนอเชิงนโยบาย “รู้อดีต เข้าใจปัจจุบัน สู่อนาคต ACMECS”

บทความนี้เป็นการสรุปสาระสำคัญและข้อเสนอเชิงนโยบาย (Policy Recommendation) จากงานสัมมนา ACMECS FORUM เรื่อง “รู้อดีต เข้าใจปัจจุบัน สู่อนาคต ACMECS” ณ ห้องประชุม Social Innovation Hub อาคารวิศิษฐ์ ประจวบเหมาะ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย วันที่ ๓๑ สิงหาคม ๒๕๖๖ เวลา ๐๙.๐๐ – ๑๖.๐๐ น. จัดโดย สถาบันเอเชียศึกษา

ดร.มุกดา ประทีปวัฒนะวงศ์
2567
กระแสเอเชีย
เวียดนาม ๑ ปี หลัง CPTPP เร็วไป เกินจะตัดสิน “ได้” หรือ “เสีย”
เวียดนาม ๑ ปี หลัง CPTPP เร็วไป เกินจะตัดสิน “ได้” หรือ “เสีย”

โดย ภาณุรักษ์ ต่างจิตร หลัง CPTPP  มีผลบังคับใช้ (๑๔ มกราคม ๒๕๖๒) ยังยากที่จะแยกผลประโยชน์ของ CPTPP ออกจาก FTA อื่นๆ ที่เวียดนามเข้าร่วม แม้กระทรวงอุตสาหกรรมและการค้าเวียดนามประเมินว่าจะช่วยขยายตลาด และเพิ่มการส่งออก แต่การส่งออกไปตลาด CPTPP ปี ๒๕๖๒ ยังเพิ่มขึ้นไม่มากนัก ยกเว้นเม็กซิโกแ

ภาณุรักษ์ ต่างจิตร
2563
กระแสเอเชีย
ความปกติใหม่ ใน ทะเลจีนใต้
ความปกติใหม่ ใน ทะเลจีนใต้

โดย ศูนย์แม่โขงศึกษา  สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ขณะที่โลกเผชิญกับโรคระบาด ปักกิ่งกลับขยายอิทธิพลในทะเลจีนใต้อย่างก้าวร้าว จนถูกกล่าวหาว่า  “ฉวยโอกาส” จากวิกฤต เพื่อเปลี่ยนกฎของเกมตามต้องการหรือแท้จริงแล้วเป็นการดำเนินการตามเป้าหมายเชิงกลยุทธ์ที่พญามังกรได้วางไว้แม้ โควิด-

ศูนย์แม่โขงศึกษา สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
2563
กระแสเอเชีย
เลือกตั้งเมียนมา ๒๕๖๓ หนังคนละม้วน
เลือกตั้งเมียนมา ๒๕๖๓ หนังคนละม้วน

เมียนมากำลังจะจัดให้มีการเลือกตั้งทั่วไปในวันที่ ๘ พฤศจิกายน ๒๕๖๓ จากผู้มีสิทธิเลือกตั้ง ๓๗ ล้านคน และพรรคการเมืองประมาณ ๙๗ พรรค ที่ยื่นจดทะเบียนต่อ UEC (Union Election Commission) แม้จะเป็นประเด็นเห็นต่างในหมู่พรรคการเมืองจากสถานการณ์การระบาดของ โควิด-๑๙ ซึ่งพรรคเล็กๆ มองว่า โรคระบาดจะทำให้มีผู้มา

ศูนย์แม่โขงศึกษา
2563
กระแสเอเชีย

ที่ตั้งสถาบัน (ศูนย์แม่โขงศึกษา)

สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (Institute of Asian Studies Chulalongkorn University)

อาคารประชาธิปก-รำไพพรรณี ชั้น 3 ถนนพญาไท แขวงวังใหม่ เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330

02-218-7468

02-218-7459