โดย ณัฐ วัชรคิรินทร์
เอานิทานมาฝากทุกคนครับ …
ที่มาของนิทานเรื่องนี้ มาจากหนังสือภาษาลาวเรื่อง ນິທານບອກເຫດ (นิทานบอกเหตุ) เขียนโดย ພະ ໄພວັນ ມາລາວົງ (พระไพวัน มาลาวง)
ชื่อเดิมในภาษาลาวคือ ຍ້ອນເຫດໃດຕຸ່ນຈຶ່ງມີສາຍຕາບໍ່ດີ (เพราะเหตุใดตุ่นจึงมีสายตาไม่ดี) ผมอ่านแล้วสงสารน้อน เลยแปลจากภาษาลาวมาให้ทุกคนอ่านกันเพลินๆ ครับ
(ข้อความต่อไปนี้แปลจากต้นฉบับภาษาลาว)
หนังสือรวมนิทานพื้นเมืองลาว “นิทานบอกเหตุ”
นิทานเรื่อง เพราะเหตุใดตุ่นจึงมีสายตาไม่ดี
ในสมัยดึกดำบรรพ์ มีพี่สาวน้องชายคู่หนึ่ง อาศัยอยู่ในถ้ำกว้างกลางป่าดงพงไพร วันหนึ่งพี่สาวได้มอบคันธนูให้น้องชาย แล้วสั่งว่า “น้องอย่าไปเที่ยวเล่นข้างนอกเด็ดขาด เพราะอาจมีสัตว์ร้ายทำอันตรายน้องได้” สั่งน้องแล้วพี่สาวก็ออกไปหาผลไม้นอกถ้ำคนเดียว
ครั้นพี่สาวออกไปแล้ว น้องชายก็ออกไปปากถ้ำเพื่อฝึกยิงนกด้วยธนูที่พี่สาวมอบให้ แต่เขาก็ยิงนกไม่ได้มากพอ ทว่าทุกวันพอพี่สาวออกไปนอกถ้ำเท่านั้น น้องชายก็จะออกมาฝึกยิงธนูอยู่ปากถ้ำทันที จนยิงธนูได้แม่นขึ้นมาก
“พี่จ๋า วันนี้น้องยิงนกได้ตัวนึงแล้ว” น้องชายชูนกให้พี่สาวดูเมื่อพี่สาวกลับมา
“เก่งมาก น้องเริ่มยิงธนูแม่นแล้วสิ” พี่สาวเอ่ยชม
น้องชายพูดขึ้นอีกว่า “พี่ดูสิ นกตัวนี้มีขนหนาและนุ่มมาก ถ้าถลกเอาหนังของมันออกมาให้พี่ตัดเสื้อสวมในยามหนาว คงจะอุ่นดีนะ”
“ถ้าจะเอาหนังของนกนี้มาตัดเป็นเสื้อ น้องคงจะต้องยิงนกให้ได้หลายสิบตัวถึงจะพอ” พี่พูดกับน้อง
ในวันต่อมา ปรากฏว่า น้องชายสามารถยิงนกได้หลายสิบตัวมามอบให้พี่สาวจริง ๆ พี่สาวจึงถลกหนังนกตากแดดให้แห้งแล้วก็นำมาตัด และเย็บด้วยเชือกใยกล้วย ทำเป็นเสื้อให้น้องชายของตน แต่ว่าเสื้อที่ทำด้วยขนนกนี้มีความพิเศษมาก เพราะเมื่อสวมแล้วจะสามารถบินได้ เนื่องจากพี่สาวไม่ได้ตัดปีกนกทิ้ง เมื่อมีเสื้อปีกนกแล้ว น้องชายก็อยากจะออกจากถ้ำไปเที่ยวเล่นไกล ๆ ตามลำพัง แต่พี่สาวยังห้ามอยู่เหมือนเดิม
“น้องต้องอยู่ในถ้ำ หรือออกไปได้แค่ปากถ้ำเท่านั้น รอให้น้องโตเสียก่อน พี่จึงจะอนุญาตให้น้องไปเที่ยวไกล ๆ ได้ตามใจ”
วันหนึ่งพี่สาวออกไปหาอาหาร น้องชายได้ฉวยเอาเสื้อปีกนกมาสวม แล้วบินขึ้นไปบนท้องฟ้าราวกับนก เขาตื่นเต้นกับความสวยงามของท้องฟ้า เมื่อเหลียวลงมาเบื้องล่างก็เห็นป่าดงพงไพรที่เขียวขจี มีแม่น้ำลำธารไหลลดเลี้ยวไปตามโขดหิน เห็นฝูงสัตว์นานาชนิดเล็มกินหญ้าอยู่ในทุ่ง ดูแล้วช่างมีชีวิตชีวา น่าตื่นเต้นจริง ๆ เมื่อบินเที่ยวเล่นจนเหนื่อยแล้ว เขาก็ร่อนลงที่ริมหนองแห่งหนึ่ง แล้วถอดเสื้อปีกนกวางไว้บนโขดหิน และลงอาบน้ำใสเย็น จากนั้นจึงขึ้นมาเอนกายลงนอนพักผ่อนริมหนองนั้น แล้วม่อยหลับไปแสงอาทิตย์ที่แก่กล้าได้ส่องลงมาใส่เสื้อปีกนกที่วางอยู่บนโขดหิน จนแห้งหดลงมีขนาดเล็กกว่าเก่า เลยไม่อาจสวมได้อีก
“ตะวันเอ๋ย เมื่อเจ้าทำกับข้าเพียงนี้ ข้าจะหาทางแก้แค้นเจ้าให้ได้” เขาตื่นขึ้นมาแล้วบ่น และพยายามเดินลัดเลาะไปตามป่าด้วยความเหน็ดเหนื่อย จนถึงถ้ำของตน แล้วเล่าเรื่องต่าง ๆ ที่ประสบมาให้พี่สาวฟัง
“น้องขอโทษ ถึงยังไงก็เป็นความผิดของเจ้าตะวันนั่น ดังนั้นพี่ต้องช่วยน้องจับเอาตะวันมาลงโทษให้ได้” น้องชายได้อ้อนวอนให้พี่สาวร่วมมือกับตน
เมื่อพี่สาวตกลงแล้ว น้องชายก็ได้ใช้ธนูยิงกวาง ผู้เป็นพี่ได้ถลกหนังกวางนั่นเอามาฟั่นเป็นเชือก แล้วถักเป็นตาข่าย แล้วทั้งสองพี่น้องก็ได้นำเอาตาข่ายหนังกวางไปขึงไว้ที่หุบเขาแห่งหนึ่ง เพื่อดักจับตะวัน พอรุ่งขึ้น ตะวันได้ค่อย ๆ ปรากฏตัวออกมา และค่อย ๆ เคลื่อนขึ้นมาทางหุบเขา จึงไปติดเอาตาข่ายที่สองพี่น้องขึงไว้ เชือกหนังกวางเหนียวมาก ตะวันไม่สามารถดิ้นให้ขาดหรือหลุดออกมาได้ตะวันดิ้นจนอ่อนระโหยโรยแรง ก็ยังหลุดออกมาไม่ได้ ทำให้โลกมืดมิด จนสัตว์ต่าง ๆ รู้สึกว่าผิดปกติ
สัตว์ทั้งหลายจึงเรียกประชุมกันเพื่อแก้ไขโดยด่วน โดยมีราชสีห์เป็นประธานการประชุม เสือโคร่งใหญ่ออกความเห็นในที่ประชุมว่า “ให้พวกลิงที่ว่องไวไปช่วยตะวันคงจะเป็นการดี”
ลิงได้ยินดังนั้นก็โวยวายขึ้นมาทันที “พวกข้าไปช่วยตะวันไม่ได้หรอกน่า ขนของข้าบาง และหนังก็ไม่หนา ถ้าถูกแสงตะวันมีหวังตายแน่ ๆ”
มีการเสนอให้สัตว์ตัวนั้นตัวนี้ไปช่วยตะวัน แต่ทุกตัวก็หาทางบ่ายเบี่ยง ในที่สุดราชสีห์ก็เสนอให้ตุ่นไปช่วยตะวัน เพราะในเวลานั้นตุ่นมีร่างกายใหญ่เกือบเท่าช้าง
“งั้นข้าอาสาไปช่วยตะวันเอง แต่ข้าก็ไม่กล้ารับปากหรอกนะว่าจะช่วยได้หรือไม่” เมื่อตุ่นรับปากแล้วเช่นนั้น สัตว์ทั้งหลายก็ไชโยโห่ร้องด้วยความยินดี
หลังจากเลิกประชุมแล้ว ตุ่นก็เดินทางไปที่หุบเขา ลอดเข้าไปถึงจุดที่ตะวันติดตาข่าย แล้วก็ใช้ฟันอันแหลมคมกัดแทะตาข่ายทีละนิด
“ช่วยด้วย ช่วยด้วย” ตะวันร้องขึ้น
ตุ่นก้มหน้าก้มตาแทะตาข่ายหนังกวางอันเหนียวแน่น แต่ว่าการอยู่ใกล้ ๆ ตะวันนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย แสงตะวันส่องแยงตาตุ่นจนน้ำตาไหล รู้สึกแสบตามาก และแสบร้อนไปทั่วร่างกาย
ทว่าในที่สุด ตุ่นก็สามารถกัดตาข่ายจนขาดเป็นรูใหญ่ ทำให้ตะวันสามารถลอดออกมาได้
“ขอบใจ ขอบใจ” ตะวันพูดกับตุ่น แล้วก็รีบอำลาไปทำหน้าที่ของตน
ผลสำเร็จครั้งนี้ ตุ่นได้แลกมาด้วยความลำบาก ร่างกายของมันถูกเผาไหม้จนหดเหลือตัวเล็ก ๆ เกือบเท่าหนู ที่ร้ายแรงอีกประการหนึ่งคือ ตาของมันรู้สึกฝ้าฟางเกือบจะมองไม่เห็นอะไรเลย ตุ่นรู้สึกอับอาย ไม่กล้ากลับไปหาสัตว์ต่าง ๆ ที่รอท่าชมเชยผลงานของมัน มันตัดสินใจขุดรูหลบซ่อนอยู่ในพื้นดิน ไม่สู้ออกมาคบค้าสมาคมกับสัตว์ตัวอื่นอีก นับแต่นั้นมา ตุ่นก็เป็นสัตว์ที่มีสายตาไม่ดี และมักอาศัยอยู่ในพื้นดินตราบเท่าทุกวันนี้
******************** (สิ้นนิทานเท่านี้) ****************
.
เกี่ยวกับผู้แต่งหนังสือ
พระไพวัน มาลาวง เกิดเมื่อปี 1990 ถูกขนานนามว่าเป็นกวีพระหนุ่มแห่งหมู่บ้านดอนกระเด็น ในแขวงจำปาสัก สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ใช้นามปากกาว่า “ลูกดอนกระเด็น” ผลงานเขียนที่โดดเด่น อาทิ “นกกระจอกที่มันไม่กระจอก” (2014) รอยยิ้มลูก ความสุขแม่” (2014) และ “หอมดอกผักกะแยง” (2015)
ในปี 2019 พระไพวัน ได้รับรางวัลกวีซีไรต์จากงานเขียนเรื่อง “หอมแผ่นดินลาว” ปัจจุบันท่านดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดหนองบัวทอง เมืองศรีโคตรตะบอง นครหลวงเวียงจันทน์
